Ο Δήμος Ηρακλείου του Νομού Ηρακλείου Κρήτης, προήλθε από την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Ηρακλείου, Παλιανής, Τεμένους, Νέας Αλικαρνασσού και Γοργολαίνης, σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης.

Ο δήμος έχει σήμερα έκταση 245,12 km² και πληθυσμό 173.450 κατοίκους. Έδρα του δήμου είναι το Ηράκλειο και ιστορική έδρα η Νέα Αλικαρνασσός.

Το Ηράκλειο είναι μία σύγχρονη μεγαλούπολη με έντονα πολυπολιτισμικά στοιχεία. Συνδυάζει την κοσμική ζωή, τον πολυπληθή τουρισμό με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς που βρίσκονται διασκορπισμένοι σε όλη την περιοχή.

Λίγο έξω από το ιστορικό κέντρο της πόλης του Ηρακλείου, στα 5χλμ βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού. Κατά την μινωική εποχή η Κνωσός ήταν η πρωτεύουσα του νησιού και το σημαντικότερο κέντρο του μινωικού πολιτισμού.

Η αρχαία Κνωσός αναπτύσσεται πάνω στο ύψωμα της Κεφάλας, μέσα σε ελιές και αμπέλια και δίπλα στον ποταμό Καίρατο (σημερινή ονομασία Κατσαμπάς). Αυτό που εντυπωσιάζει είναι ο χώρος του ανακτόρου, το πενταόροφο σε μερικά σημεία κατασκεύασμα της Εποχής του Χαλκού, με έκταση 22.000τμ, 1.200 δωμάτια που είχε δύο μεγάλες πλακόστρωτες αυλές, εργαστήρια, αποθήκες και ιερά. Το θαυμαστό αυτό ανάκτορο ήταν χτισμένο με πρωτοποριακή αρχιτεκτονική, έτσι ώστε να έχει ζέστη τον χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι. Οι τοιχογραφίες με τις οποίες ήταν διακοσμημένο θεωρούνται αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης. Σύμφωνα με την μυθολογία ο πρώτος βασιλιάς που έζησε στο ανάκτορο ήταν ο Αστερίωνας με την γυναίκα του την Ευρώπη και τα τρία τους παιδιά, τον Μίνωα, τον Ροδάμανθυ και τον Σαρπηδόνα, τα οποία ήταν στην πραγματικότητα παιδιά του Θεού Δία.

Μετά τον θάνατο του Αστερίωνα, στον θρόνο ανέβηκε ο Μίνως, ο οποίος κατέστησε το ανάκτορο πρωτεύουσα του κράτους.

Ο πρώτος που πίστεψε τον μύθο του Μίνωα ήταν ο αρχαιόφιλος Μίνως Καλοκαιρινός, ο οποίος το 1878 έκανε την πρώτη ερασιτεχνική ανασκαφή, με δικά του χρήματα και άδεια από τις τουρκικές αρχές, και ανέσυρε κάποια αντικείμενα, αλλά δεν κατάφερε να φτάσει στο τέλος.

Ο Άγγλος αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς συνέχισε, αν και με διακοπές, το έργο και με συστηματικές ανασκαφές και ακατάπαυστη εργασία, κατάφερε να ανακαλύψει το 1931 ολόκληρο το μινωικό ανάκτορο και μεγάλο μέρος της πόλης. Ο αρχαιολογικός χώρος της Κνωσού προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη του κόσμου.

Λίγο πριν την Κνωσό ο επισκέπτης αντικρίζει τις ονομαστές Καμάρες, που είναι τμήμα υδραγωγείου, που χτίστηκε την περίοδο της Αιγυπτιοκρατίας (1832-1840).

Εκτός από την Κνωσό, ο δήμος Ηρακλείου έχει να επιδείξει πολλά αξιοζήλευτα αρχαιολογικά μνημεία.

Στην είσοδο του ενετικού λιμανιού της πόλης του Ηρακλείου δεσπόζει το φρούριο Κούλες του 16^ου αιώνα.

Η Παλιά Πόλη του Ηρακλείου οριοθετείται από τείχη του 16-17^ου αιώνα. Αυτά δεν είναι όμως και τα πρώτα τείχη της πόλης γιατί σύμφωνα με τις ανασκαφές πιστοποιείται ότι από τους ρωμαϊκούς και τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους υπήρχε οικισμός οχυρωμένος.

Σήμερα τα τείχη βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση και θεωρούνται μνημεία σπουδαία της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής της Μεσογείου. Ονομαστοί είναι ο Προμαχώνας Σαμπιονάρα, ο Προμαχώνας Βιττούρι και Πύλη Αγίου Γεωργίου, η Πύλη και Προμαχώνας Ιησού, ο Προμαχώνας Μαρτινέγκο κ.α.

Στολίδι της πόλης του Ηρακλείου είναι η Κρήνη Μοροζίνη ή η πλατεία Λιονταριών, όπως είναι γνωστή σήμερα, που κατασκευάστηκε το 1628 από τον Γενικό Προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνι, ο οποίος εξασφάλισε την υδροδότηση της πόλης.

Η Λότζια ήταν η λέσχη των Ευγενών, ο χώρος που συγκεντρώνονταν οι άρχοντες για χαλάρωση και σήμερα το εξαίρετο αυτό μνημείο στεγάζει υπηρεσίες του δήμου.

Το Αρχαιολογικό Μουσείου Ηρακλείου φιλοξενεί χιλιάδες εκθέματα κυρίως του μινωικού πολιτισμού. Τα ευρήματα του προέρχονται από όλη την Κρήτη και χρονολογούνται από την Νεολιθική έως και την Ελληνορωμαϊκή περίοδο.

Η ιστορική έδρα του Δήμου Ηρακλείου, η Νέα Αλικαρνασσός, δημιουργήθηκε από πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Κρήτη μετά την μικρασιατική καταστροφή του 1922. Το όνομα της το πήρε από την περιοχή της Μικράς Ασίας, Αλικαρνασσό, η οποία σήμερα ονομάζεται στην τουρκική γλώσσα, Μπόντρουμ.

(Το ανωτέρω κείμενο και οι φωτογραφίες αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του NeoAkinito.gr και συνεπώς δεν επιτρέπεται η εν όλω ή η εν μέρει αντιγραφή, τροποποίηση, αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, εμπορική εκμετάλλευση με οποιονδήποτε τρόπο του περιεχομένου.)